G 93

Tales; Verse

19th cent. Paper. 19.5 × 14.4 cms. (some leaves of lesser dimensions). viii + 384 pp. Scribe: Eóghan Tóibín, `Bóthar na Blárna a cCorca', 1816-18. Scribal colophons, signatures and dates are given below. The scribe's various styles of writing, noted in introductory remarks to G 92 above, is also to be seen in the present manuscript. Unidentified scribes: (a) the item on p. 278, (b) the poem on p. 296 (same unidentified hand as in G 92, p. 388), (c) pp. 340-66 of item beg. p. 535.

The manuscript composite, consisting of two separate fragments inserted into the main manuscript, each part with a separate scribal pagination. The modern pencilled pagination, which has been applied to the entire manuscript, has been adopted for page references in the present catalogue. The first fragment, pp. vii + 1-24 (scribal numbering stops at p. 16) comes before the main manuscript, the second (scribal pp. 1-32) has been inserted between pp. 264 and 297 (scribal 240 and 241). The paper of the first fragment and of the first eight leaves of the second fragment is the same (watermark 1815) and is of lesser dimensions than the remainder of the second fragment. The paper of pp. 25-112 (scribal 1-88) of the main manuscript, though similar in dimensions, is not the same as that of the remainder.

The principal source for pp. 25-261 of the present manuscript is RIA 23 E 15, while 23 G 21 would seem to be the exemplar for pp. 265-77, 297-366 and 23 E 16 for pp. 261-4, these RIA manuscripts being compilations of Mícheál Óg Ó Longáin (see G 92 above, also derived from Ó Longáin mss). One jotting in the manuscript: `Le hEghan Tóibín' (p. 264). Bound (in 1960) in half-leather; the cropping of lower margins on pp. 25-32 has caused some loss of text. The following pencilled notes by Phillipps on p. 1: `Bought of Joseph Langan 1850', `Phillipps Ms 13725' `Vol 5 Written by Michael O Langan of Carrick na Ver Father of Joseph, Paul and Peter Langan, the Irish Transcribers'.

Page

i-vii Blank except for pencilled notes by Phillipps on p. i (see introductory remarks above).

1 Tuitim an Macaomh Mhóir mic Rígh na Haisbáine le hOsgur ann so. Beg. Rígh uasal óirdhearc árdchomhachtach do ghaibh árdfhlathas na hÉirionn dár bhainim Cormac mac Airt. Ends (p. 20) le haonláimh fheargach fhíornimhneach ghíomheachtaicc Osguir annghlonach mic Oisin. Críoch. Foll. by `Iar na sgríobhadh le hEóghan Tóibín chum úsaide fein an 5mhádh lá don mhí November annsa mbliadhain daois ár tTíghearna Íosa Criost 1817 a mBothar na Blárnan a cCorca'.

21-4 Blank.

25 Iollainn Airmdhearg mac Rígh Gréag sonn (See 23 E 15, p. 1 and introductory remarks above). Beg. Rígh saidhbhir saoírbhreathach soichineolach ... darbh cómhainim Triathach tréanmhar mac Easaoil mic Téidir do Ghréagachaibh. Ends (p. 76) do bhí fein ┐ Éachtach a bhfarradh a chéile go bhfuaradar bás. Aig sin roinn dimtheachtaibh Iollainn Airmdheirg mic Ríghe Gréag go nuige sin. Foll. by `Iarna ghrafadh liomsa Eóghan Tóibín chuim mhuasaide féin a cCorca an seachtmhádh lá don mhí August san mbliadhain daois Chríost 1816'.

77 Ionnsuíghe Mhuíghe Léana sonn. Beg. Dála chlainne datháille Deirgthine ┐ chlanna lánghasda Luíghidh ┐ chlainne deaghláimhe Dáirne níor badh ríarch déis an chatha sain Cnuca iat. Ends (p. 122) Gonadh bI sin Ionnsuighe Mhuíghe Léana go nuige sin. Adeir an seannchas gurab ar a leabaidh do marbadh Eóghan le Goll.

122 m Chronological note on length of reigns of ConnCéadchathach and Conaire mac Mogha Lámha beg. Conn Céadchathach mac Feidhlime Reachtmhar 16 bliadhna a ríoghacht Éirionn.

122 i `An fáith fár cuireadh Caith Muíghe Mochruime sonn'. Beg. Art Aoínfhir mac Cuínn Chéadchaithicc a ríoghacht Eirionn go bhfreasabhra triochad bliadhan. Ends (p. 125) amhuil is léir san stair re a ráidhtear Caith Muíghe Mocruimhe ┐ bíomáos annois ag triall ann.

125 i Cath Muíghe Mochruimhe sonn. Beg. Árd Ríghe uasal onóireach cródha cruithniamhdha ceartbhreitheach do ghaibh áirdcheannas na hÉireann go bhfreasabhra dar bhainim Art. Breaks off top of p. 154 with ní fhuilingimsi clann mo ghearbhráthar do dhíthcheannúghadh duitsi am fhiaghnuisi gan a dhíogailt ort. (See 23 E 15, p. 81, and introductory remarks above.) The remainder of p. 154 and the following six pages (pp. 155-60) are blank.

161 Bruigheann Bheag na hAlmhuinne sonn. Beg. Do rinneadh fleadh ┐ féasta go príomhádhbhail le Fionn mac Cúmhail dFiannaibh Eirionn an Almhuin. Ends (p. 173) do ghluaiseadar go sígheach páirteach le chéile ó fhatha na Teamhrach gonuig a nionadaibh cínnte fein. Foll. by `Iar na ghrafa liomsa Eóghan Tóibín a cCorca chuim mhusáide [written twice] féin san mbliaghain daois Chríost 1816 an .8. lá do Mheithiomh an Fhóir'.

174 `Seághan Ruadh Ó Seithiocháin ***'. Gér bhfada me am mhághaistir dheághthach dheasmhúnach. 16 stt.

177 `Seán .h. Coileáin chuim Fighnín Uí Sgannuil *** 1798'. Aisling aráoir is me tíomlag tráochda. 6 stt. `September 9th 1816'.

179 `Muiris mac Dáibhi Dhuibh Mic Gearaillt *** air rogha ┐ díth na mban.' Ait liom stáid[bhean] sgiamhach sgafánta. 22 lines. Foll. by `is mar sin fuarras é sin'. (See 23 E 15, p. 259, and introductory remarks above.)

180 `Micheal Óg Ó Longáin, *** don tsáoghal ┐ dá ghlóire dhíoghmhaoín'. Ní cathach liomsa ceatha tine ad dhóith a shaoíghil. 6 stt. `February 7th 1813 Amen' (see introductory remarks above).

181 `Eóghan .h. Caoimh ***'. Fáilte dhíbh a bhráthair gaoíl tar sáil go críoch Eirionn. 6 stt. + 1 (`An ceangal'). Foll. (p. 183) by `Do bhí an sagart so 'na easbog a Luimneach san mbliadhain 1724. Don dochtúir dil díograiseach deárrsghnaite deaghshómplach .i. an tAthair Conchúbhar ó Caoímh do rinneadh an beagshaotharso thúas lena bhráthair ionmhain fein .i. Eóghan Óg Ó Caoimh g failtiúghadh roimhe abhaile iar tteacht ón bhFraingc do, ┐ dá mareadh Eóghan le fághuil garma easboig do fá mar fuair tamall 'na dhiaidh sin, is foghlamtha an sáothar do dhéanfadh do. Requiescant in pace Amen.'

184 `Eochaidh Eólach Ó Floind ***'. Ceathrar mac ba gríobhdha glór. 7 qq.

184 i `An file Tanuídhe Ó Maolchonaire *** air ghabháil bhFear mBolg shonn'. Fir Bholg bhádar sonna séal. 12½ qq.

186 `Is uime seó do gairimthear Mac Coill Mac Ceacht ┐ Mac Gréine do mhacuibh Cearmoda'. Ethur árd fuair miodh. 4 qq.

187 `Luíghidh mac Íthe *** air bhás a mhná .i. Fial inghean Mhílidh noch déag do náire a faicsin nochtuighthe lena fear fein .i. le Luíghidh ┐ I ag snámh air an bhFéil a cCiarruíghe a Mumhuin. Agus is uaithe ainmníghthear an abhuinn sin ó shoin a leith. Ag so mar adbert Luíghidh mac Íthe air sin' (p. 186). Suígheam sonn fór san trácht. 3 qq.

187 Eachtra an Mhadra Mhaoil annso. Beg. Sealg fiadhach ┐ fiannchosgar do comóradh le Riogh Artúir mac Iubhair mic Ambróis fán bhFóraois Máoil air Máigh na nIongnadh. Ends (p. 258) atá Ríghthe na hIndia ó shoin anuas. Gurabí sin Eachtra an Mhadra Mhaoil go nuige sin. Foll. by `iair na sgriobha liomsa, Eóghan Tóibín le deifir mhór ┐ ré togha droichpheainn a cCorca chuim musáide fein an tmhadh lá do Dhesember san mb[iadh]ain daois Chríost 1816. December 6th'.

258 i Dá ninnsinn Eachtra an Mhadra Mhaoil um sgéal. 1st. `Eóghan Tóibín'.

259 `Séafra Ó Donnchadha ***'. Ní fhuilngid Gaill dúinn síothúghadh a nÉirinn seal. 6 stt.

260 `An fear céanna ***'. Is bara air an ccleas an reacht do théacht tar tuínn. 6 stt.

261 `Uilliam Ruadh Mac Coitir ***. iar ttearnnamh dá charuid ┐ dá chóimhdhiogras .i. Pilib Doinneárrd ón bhfiabhras do bhí air an Eochuill san mbliadhain 1737'. Araoír is me seal air maoíleannaibh glasa a cíora mo charruinn craobhuidh. 10 stt. `Uilliam Ruadh. Crioch'.

265 Extracts from Foras Feasa ar Éirinn. All the sections here are independent. The following are the headings: `Aig si síos go haithgheárr eirim na heachtra da ttáinig bás Conchubhair mic Fachtna Ríogh Uladh' (pp. 265-8 [= ITS viii 198-204]); `Ag so síos do bhás Chéit mic Mághach' (pp. 269-70 [= ITS viii 206-208]); `Aig so síos an nídh dá ttáinig bás Fheargusa mic Ríogh' (pp. 270-71 [= ITS viii 208-10]); `An tadhbhar fa ttáinig bás Laoghaire Bhuadhaig' (pp. 271-2 {= ITS viii 210-12]); `Ag so fáchuin bháis Mheidhbhe Chrúachuin' (pp. 262-3 [= ITS viii 212]); `Do bhás Chonraói mac Dáire sonn' (pp. 273-6 [= ITS viii 222-6]); `Trí haicmeadha do bhí do bhréinfhearaibh an Eirinn a ccómhainsir' (pp. 276-7 [= ITS viii 220-22]); `Ag so an tádhbhar fá cuireadh Cath Gabhra' (p. 277 [= ITS viii 354]). The last five lines are additional material not included in Keating.

78 Charm prayer in Latin against cough and asthma followed by cure (in Irish) beg.: In nomini Patris et Christe ... tussus et asthma ... uigh ceirce bhruigh bog ┐ lán spúine bige do raibh thalmhan. `As ceann do leabhruibh Eóin Uí Challanáin an liaig aseadh frígh an cúnntas beag sin'.

279-80 Blank.

281 `Neach déis éaga *** sonn'. Foil a dhuine as cuibhe dhuit dféachain. 20 stt. `Críoch. Amen' (3 times).

284 i Maidion aorach dham am aonnar. 9 stt. + 1 (`An ceangal').

288 `Fear gan ainnim ***, fonn tápe a ccluais bróige, mar leannas'. Am aonair seal a sióbhal bíos a ttúis oídhche a ngaortha ceodh. 8 stt. `Fóircheann'.

290 `Seághan Cúndún *** mar leannas'. Damharc mé araoir caoinbhruingiol aorach ait. 5 stt. `Fóircheann'.

291 `Seághan Ó Tuama *** mar leannas'. Mo theasdas-sa díbh innsim do chléir na cceacht. 7 stt. `Crioch'.

292 Metrical prayers. `A nainim an Athair ┐ an Mhic ┐ an Spriod Naoimh'. (a) Athair na ccómhacht fóir mé ó phéist an uilc. 1 st. (b) Aingioll an Rígh na suíghe air mo ghuallain deis. 1 st. (c) Fá dhíon caoin a Rígh do shín do ghéagadh a ccróith. 1 st. (d) A Rígh na ngrás tug slán mé ón oídhche aréir. 1 st.

293 `Faoisidin Uilliam Uí Mhurchadha ris an Athair Maolachluin Ó Meáchair'. Go deimhin as [sic] sagairt le mbainean an sgríobhneoireacht. 10 stt. `Foirceann. AMean'.

296 `Iar bhás Chonchúbhair mhaith Tóibín, noch déag a cCorca a bhFabhra na bliadhna 1829.' Is atuirseach lióm sis dúbhach le nairthris é agam. 4 stt. `Mícheál Óg Ó Longáín a cCaruig na bhFear dixit, an .4. la do Mhárta na bliadhna 1829'.

297 Eachtra Thoirlibh mic Starainn sa triur mac. Beg. Lá aóibhinn geal gréine dar éirig amach Toirlibh mac Starrainn mac dearbhrathair ríogh Lochlann. First part ends (p. 335) with stanza Sonn atá an láoch ina chodla fúm followed by `Gona bí sin Eachtra Thoirlibh mic Starrainn go nuige sin le hEóghan Tóibín an 16 la do June 1818'.

335 Second part of preceding tale. Beg. Dála thriúr mac Thoirlibh mar atá Cróchán Sál agas Daithlionn. Do rug gruagach Sléibhe Mis leis iat. Breaks off p. 366 with táinig dá ttrian nirt ┐ misnig ionnam ón léir chúnntas. Pp. 367-76 Blank.

378 Whereas dáitibh aon dam láthair anae gan tlás air brígh móide. 10 stt. + 1. A warrant headed (p. 277) `Conntae Chorcáidhe mar aon le mórchuard na hEirionn go huile le hEóghan Ua Suilliobháin ... et Leithe Mógha mar an cceanna', followed by prose section beg. Ag so faisnéis Dhiarmoda Uí Fóghlúgha dam láthairsi an 29 lá son Mhárta mile seacht gcéad ┐ fithche bliadhuin air chaogad. `Críoch liomsa Eoghan Tóibín a mBóthar na Blárnan a cCorcaidh' (p. 379).

380-4 Blank.