G 198

Geography; History

18th cent. Paper. 11.5 × 16.5 cms. Pp. 624 [scribal pagination 1-302, 1-322]. Scribe: Tadhg Ó Neachtain, mainly written before 1729 (see p. 61 line 19 for date 1721 and also p. 381[79] for the only nonscribal entry `John Headen May 2 1729') but with entries also for 1740-46 (pp. 301-302). Non-scribal writing on p. 1 upper margin cancelled.

Bound in white half-vellum with marbled end papers and `O Neachtain / Historical Geography of the World' labelled on spine. Front cover and some gatherings now loose. Formerly Robert Mac Adam and Bishop Reeves collections (sale-catalogue no. 860). Comyn ms 17.

Page

1 Historical Geography of the World. Beg. Athair ionmhuin, a ndeir tu liom gurab mó don domhan talmhuídhe ata faoi ainChríostuighthibh no fo Chriostuighthibh? Breaks off p. 151i with Terra del Fugo, olen fada farsuing, mar adeir gach aon. Remainder of page and pp. 152-4 blank (except for entry [see below] on p. 154i). Written in the form of conversation between Seán Ó Neachtain and his son Tadhg. For the sources etc. of this text see ed. M. Ní Chléirigh, Eolús ar an Domhan, Leabhair ó Láimhsgríbhnibh xii (1944), vii-xi.

154i The following entries: (a) `[1]348 Fuair leith Shasana bás don phliagh ┐ idir lá Nodlac beag ┐ an chéad lá do Iuli a Lonnduin a naimsir an 3 Eduirt 57, 374 do réir Shandford'; (b) `Partalon Stuart dord S. Proinnsias fuair deanamhgunnuidh ┐ do theasbain do Venesians e 133 (...)'.

155 `Anallaibh o Theacht Gall for Eirinn' (title in list of contents, p. 623; running title `Éire'). Beg. 1167 Do luigh Tíghearnan O Ruairc ┐ sluagh an airdrigh Ruadhrigh Ui Chonchabhair ar Dhiarmaid Mac Murchudha righ Laighean ar son éigniugh mhná Thíghearnain re Diarmuid. Breaks off p. 180 and is continued on p. 189. Ends (p. 302) 1746 Ocbr a seachtughadh lá Diardaoin ní raibh turtach na tineolcai inn At Cliath gan lionadh ag breithbhuidhe ionna mbuadha for ScotGaodhil san bhliadhuin so. Includes the following verse: Is cuid do na saobha sídhe. 1 q., p. 221; Measuim gur dáor don bhuídhin gan bharanta. 1 st., p. 244; Mas locht ar dhuine bheith fial. 1 q., A Dhía mhóir da numhluighim, 's trúagh géur ar gcúrsuidh. 1 st., p. 248. Pp. 288-9 blank (except for `1746 Diardaoin' on p. 289), the scribe having skipped 2 pages in error.

181 Annalistic material concerning the Knights Templars. Beg. 1301 Fo an nam do tionnsgna scrios na tTimplears ag a raibhe aintsaidhbhreas. Breaks off p. 185m gur scriobh an Papa go meinic cum an rígh maoin na tTemplears a thabhairt do na Hospidalars, ní fuair freagrad. Remainder of page and pp. 186-8 blank.

303(1) History of Mary Queen of Scots and subsequent events down to 1724. Headed `Albuin' (running title the same). Beg. San bhliadhuin don domhan 5513 et do Chríost 1543 do fúagradh Maire Stuart na bainnriaghan a nAlbuin et na heídhre dílis ar an cuigiughadh Seamus. Breaks off p. 374 (72) with ┐ na 9 lá don Bhelltuine do fhúagair si cogad air an Frainge followed by 10 blank pages (pp. 375[73]-384[82]), followed (p. 385[83]) by list of Scottish nobles and the remainder of the history. Breaks off p. 395m (93m) with oir ba fearr le hAlbonach grim don diabhal dithe (da ma féidir é) na grim muicfheola. Remainder of page and p. 396(94) blank.

397(95) `Geneva.' Beg. Geneva a gcrioch Savoi ar shlíabh Alp. Ends et nil saobhchreideamh nach ttoilighear a bheith ar bunughas innte. Remainder of page and pp. 398(96)-416(114) blank.

417(115) A guide to the buildings in the city of Rome, in the form of conversation between Seán Ó Neachtain and his son Tadhg. `A[n] Róimh' (running title the same). Beg. Ar mbeith don Róimh le linn pagántacht ainimnighthe na ceann ┐ bainphrionnsa an domhuin; na baindia talmhuidhe; na cathair shíorruidhe. Ends (p. 510 [208]) 155 toighthuibh móra et 16300 troigh na thimchiolla termonn trans-Tiber. Authorities cited in the text include: Rutilius [Namatianus, Itinerarium in quo Romae ... Lugduni 1623], Iustus Lipsius [Opuscula, quae antiquitates Romanas spectant, selectissima. Lugduni Batavorum 1693], Richard Lassels, [The Voyage of Italy ... Paris 1670].

511(209) A history of Poland mainly 17th cent. Headed `Poland' (running title the same). Beg. Is ar thobha fuireann na críchesi ata a ríogh ... An ó Huns ┐ Slabhonianibh na Macedonia do shíolruidh fuireann na críochesi? Is ead; do réir Oricorius. Ends (p. 522[220]) Ag sin do réir Scanterbeg Redivius stair do toirbhre don Tighearna Landidun diuice na naoimhimpireacht.

523(221) A history of Hungary 1671-1684. Headed `Hungaria' (running title the same). Beg. 1671 Ab 30 do réir Eoin Sirli, do dicheanna na saoithibh Sermi et Francopana Nadasti, tre choga cinntelluigh a naghaidh an impir san Hungari. Ends (p. 550[248]) re ar losgadh ┐ ar crechadh iomad áitibh san gCríostuigheachta, ┐ ar fagadh an Euróip uile na cró flannadh.

551(249) A history of Turkey to 1683, in the form of conversation between Seán O Neachtain and his son Tadhg. Headed `Turceadh' (running title `Turceis'). Beg. Athair chátuidh an é an Turcach and táirdrigh is cumhachtuidh san chruinne? Is é do deimhin. Ends (p. 609[307]) guidhemis é, tre Iosa Críost ar impidhe na glorÓighe beanuighthe ag radh ris an Aingeal. Dia do bheatha. P. 610(308) blank.

611(309) Geography. (a) `Fuireann fíata Chánada.' Beg. Ca gneith tíre an iathso Canada? ionna mbionn sneachta domhuinn san dubhlúachar; (b) p. 618(316) `Neufoundlan.' Beg. Suiteadh idir 46 et an 53 céim tuaithleithne timcel méd Sasana; (c) p. 619(317) `Nuadh Sacson.' Beg. Ata Nuadh Shasana suighte is in 40 ceim don tuathleithne; (d) p. 620(318) `Nuad York.' Beg. Ta an chrích ní bhus beannuighthe a ttoradh foinn na aoinchrích a NuadhShasana; (e) p. 621(319) `Nuaidh-Iarsaidh.' Beg. NuaidhIarsaidh coigeadh do Nuadh Albuin suighte eidir 39 ┐ 41 céim don tuath. Ends (p. 622[320]) ┐ is inte ata an tombac is pearr. Written in the form of conversation between Seán Ó Neachtain and his son Tadhg.

623(321) `An Clár.' List of contents of first half of manuscript. P. 624 blank.