G 312

Trí Bior-Ghaoithe an Bháis; Verse

18th-19th cent. Paper. 19.5 × 15 cms. 544 pp. with scribal and modern (continuing) numbering i-xiv, 1-127, 118-519 (135 repeated). Scribes: (a) Eoghan Ó Caoimh wrote pp. xi, 1-337, 466-511 (except 470i) for `Seán Stac áitreabhas a mBóthar na Blárnan a cCorcaigh.' 1709 (pp. xi, 511); (b) Donnchadh Ó Floinn, `a gCorca 1804' (pp. ix, 337), re-arranged Ó Caoimh's material (see under pp. xii and 511 below), supplied title-page etc. and added the matter on pp. 338-463 to Ó Caoimh's text of TBB, which ends at a point corresponding to ed. Bergin Trí Bior-Ghaoithe an Bháis (1931), line 8224 (`Ag sin a bhfuaras dona Tri Brioghaoithibh an Bháis ...,' p. 337). A coloured drawing by Ó Floinn of an angel holding a torch and a skeleton (i.e. Death) holding a scythe occurs on p. xiv and a note by him concerning the text is pinned to p. viii (see below).

Bound in full leather simply tooled with marbled endpapers and `Tri Biorgaithe an Bhais' gilt-lettered on spine. Purchased (along with G 291) for £10 from a Miss Mullins 26 Feb. 1934.

Page

i-viii, x, xiii blank.

viii The following note is pinned to this page: `Trí Biorgaíthe an Bháis. Three shafts of Death. / A treatise thereon composed and written in the reign of Chas. I of England 1625 by Geoffry Keating Priest and Doctor of Divinity in County Tipperary Ireland. Author of Eochair Sgíath an Aifrin i.e. Explanation of Mass, Forus Feasa air Éirin i.e. History of Ireland etc etc. Written by Father [cancelled] Owen O Keeffe 1709 to page 377 for John Stack fo Blarney Road City of Cork and transcript finished to end by Denis O Floinn in Cork 1804. O Keeffe in a short Preface says "I beseech the said John to excuse my errors and bad writing caused by my sorrow and uneasiness on account of the death of my beloved son Arthur in this year. Requiescat in Pace." D.O.F. 1801'.

ix Title-page: `Tri Biorghaoithe an Bhais / Arna chumadh et arna sgriobhadh ar ttús a bhflathas an cheadChormac na Sacsan noch do ghabh flathas aois Chriost 1625 le Seathrun Ceitin Sagart agus Doctúir diadhachda a gContae Thiobaradaran 'san Rioghacht so na hEirionn. Ughdar Eochair Sciath an Aifrin, Forus Feasa ar Eirinn ┐c. Arna sgriobha gus an leathanach 337 leis an Athair Eoghan O Caoimh san mbliaghain 1709/10. Agus anos arna chriochnughadh go foirlionta le Donchadh O'Floinn a gCaithir mhór Chorcaídhe san mbliaghain 1804 daoís ar dTighearna.'

xi `Ag so an leabhar da ngoirthior Trí Brioghaoithe an Bháis. Arna sgríobhadh lé hEoghan Ua Caoimh do chSeán Stac, áitreabhus a mBóthar na Blárnan a cCorcaigh Mhóir Mhúmhan, Anno Domini 1709/10. / Sirim air an Seán réamhráidhte sin mo leathsgéal do ghabháil trém dhearmad [┐] trém dhrochsgribhinn, óir as feasach é mo bheith lán do dhiombádh ┐ diargnó san bhliadhain so tré éag mo mhic ionmhuin .i. Art, fuair bás an August na bliadhna so. Requiescat in pace. Amen.'

xii (a) `Ag so suim na neithe eile atá san leabhar so roimh na Briogh[aoithibh].' First lines of poems which are now on pp. 488-511 below, and for which see introductory remarks (`Ag sin an méid don choinntinn nó do iomarbháidh Leithe Moga ┐ Leith Cuinn atá ann'). (b) `Ní mian lion an mhéid so don duilleoig do bheith gan líonadh ┐ ó atá an leabhar go huile líonta do neithibh maithe, ní miste an beágán so do dhrochbhriathraibh do chur ann, ┐ bíodh a mhilleán ar an tí do thuill é.' A charraig dhubh ghaoin sa chroidhe nách radadh fóirthin. 2 stt. 2 stt. A scribal note, now faded and torn, on inner margin of Stanza 2: `.i. an (duine) le ndearna[...] Art ... don[...]'.

1 Trí Brioghaoithe an Bháis. `An Céid Leabhar. An Céad alt ... An Chéad ghonn.' Beg. Statutum est omnibus ... do hórduígheadh dona daoinibh uile bás dfághail. Ends (p. 463) rithig a gcruith go ngreamochaoi no go ngreamochadh sibh (= ed. line 10880). `Crioch.' Eoghan Ó Caoimh's colophon on p. 337 (see introductory remarks) is as follows: `Ag sin a bhfuaras dona Trí Brioghaoithibh an Bháis ┐ sirim guídhe gach léaghthóra ┐ mo leathsgéal do ghabháil tré gach dearmad dá bhfuil san leabharso óir luas láimhe ┐ easba eoluis a cionntach. / Bhúr seirbhíseach bithdhíleas go bás .i. Eóghan Ó Caoimh.' Followed by Donnchadh Ó Floinn's colophon: `An meid so inar ndiaigh do Thri Biorghaoithibh an Bháis, na fuair an tAthair Eoghan, do theagbhaidh leamsa go habharach, et as lonneach me arna fhaghail et arna sgríobhadh; oir cuireadh an obair bhrioghbhar dhiadha so an iomlaine anos, noch do tionnsgadh san mbliaghain 1709 agus chriochnuighthear le Donnchadh Ó Floinn a gCorca san mbliaghain 1804. eadhon an bhliaghain do cuireadh croinn na Fraince ar Napolean Buonapart et do gairmeadh Impre na Fraince de tre a chroghacht a naghaidh na Breatainne re a bhfuil an Fhrainc annos a cogadh go traon'. Pp. 464-5 blank.

466 `Clár an leabhair so.' Table of contents of TBB.

471 `Sgiathlúireach Choloim Chille annso.' Aingil Dé dom dhíon. 34 qq. `Amen.'

474 Iomdha sgéal maith ar Mhuire. 30 qq. `Ní sguirfiod fós do dhántaibh molta na Maghdine a ndóigh go nguídhfeadh ar a searbhóntuíghe dil fein .i. A.h.C. requiescat in pace', p. 476.

477 Peacach bocht misi a Mhuire. 15 qq.

478 Aoidhe misi ag Máthair Dhé. 27 qq.

480i `Tuille fós do Ríoghain na naingiol.' P. 481 Mairg nách molann Máthair Dé. 11 qq.

482 `Ó Dálaigh Fionn .i. Aongus na Diadhachta cc do Mhuire.' Soightheach balsuim brúgh Mhuire. 11 qq.

483 `An fear céadna cc.' Gach maghdion go Máthair Mhic. 11 qq.

484 `An fear céadna cc.' A mbréig ní mholamh Muire. 8 qq.

484i `An fear céadna cc.' Mairg do bhéaradh acht bean ghaoil. 12 qq.

485 `An fear ceadna cc.' Grian na maghdean Máthair Dhé. 12 qq.

486 `Ó Hifearnnáin cc.' Ór na mban bancheann neimhe. 13 qq. `Dob fhéidir liom tuille do dhántaibh molta na Maghdine do chur annso, acht gur órduig sea[l]bhadóir an leabhair .i. Sean suadhfhoclach Stac, iomarbháidh Leithe Mogha ┐ Leithe Cuinn ┐ marbhna Mhuiris Mhic Gearailt do sgriobhadh dhó ┐ dleaghthar dhamhsa a thoil do dhéanamh air an ní as leis féin', p. 487.

488 `Iomarbháidh nó coinntinn Leatha Mogha ┐ Leithe Cuinn annso idir Thórna Éigceas, Lúghaidh Ó Cléire, Tadhg mac Dáire Mic Bruaideadha ┐ drong eile don aois ealadhan. / Tórn[a] Éigceas cc, ┐ as don dánso táinig an tiomarbhaidh idir an ndroing shuas.' Dáil chatha idir Chorc is Niall. 53 qq.

492 `An fear céadna .cc.' Mo dhá dhaltán níorsad liuin. 14 qq.

493i `ag so freagr[a] Thaidhg mhic Dáire air Thórna.' P. 494 `Tadhg mac Dáire Mic Bruaideadha cc.' Olc do thagrais a Thórna. 31 qq.

496 `Lúghaidh Ó Cléiricc cc.' Ná brost misi a mhic Dáire. 17 qq.

498 `Tadhg mac Dáire cc.' A Lúghaidh labhram go séimh. 31 qq. Followed (p. 500) by `Cuir annso an dán dárab tosach A Thaidhg ná tathaoir Tórna.

501 `Tadhg mac Dáire cc ag iarruidh díola annsa ccosnamh do rín ar Leath Mogha ré fileadhaibh Leithe Cuinn.' Faghaim ceart a chlann Éibhir. 37 qq. `Amen.'

504 `Piaras Feiritéar cc. ar bhás Mhuiris Mhic Gearailt .i. mac an Ridire Chiarruíghidh fuair bás a bhFlonndras ┐ é ina oificceach ann.' Mo thraochadh smo shaoth rém ló thu. 56 qq.

509 `O Hifearnnáin cc. an tan do chonnairc uaisle Gaoidhiol da níslióghadh lé smacht Gall, a ccruth nách fhéadadís an aois ealadhan do chothúghadh. ┐ dá maireadh Ó Hifearnnáin san aimsior so dob urusa dhó a sháith aghmaid dfághail ré déanamh dána ar an slíghe sin óir ní raibh ag an mbeagán don aois ealadhan mhairios annois do cheap cothaighthe acht an chliar. ┐ as geall ré bás mar táid.' A mhic ná meabhraig éigsi. 12 qq.

510 `Ó Dálaigh Fionn cc. uim an ádhbhar ccéadna.' Ceist cia do cheannóchadh dán. 7 qq. + 1 st.

511 Scribal colophon: `Arna sgríobhadh lé hEoghan Ua Caoimh ar furáliomh chSeain Stac a mBóthar na Blárnnan a cCorcaigh Anno Domini 1709/10. Et sirim guídhe an léaghthóra ┐ mo leathsgéal do ghabh[áil] tré gach dearmad ┐ tré gach drochsgríbhinn dá bhfuil san leabharso, óir maoladh mo rosg ┐ do measgadh mo chiall san mbliaghainso tré éag mo mhic ionmhiin .i. Art an tí nách ar chlé do ghlacadh a pheann ré sgriobhadh Laidne, Béarladh nó Gaoidheilge, amhuil as follus do shealbhadóir an leabhair so. Requiescat in pace'. Followed by `Ag so sinn annois go hoibreachaibh Shéathrúin Céiting sagart ┐ dochtúir diadhachta go ndearna Dia grasa air ar son a shaothair', for which see introductory remarks Pp. 512-19 blank.