G 403

Mainly Verse

19th cent. Paper. 17.5 × 10.5 cms; the following independent sections (with the exception of the last) now bound in with the manuscript are of lesser dimensions: pp. 1-8, 213-88 (213-28 earlier 1-16), 289-308, 309-34. 338 pp. with modern pencil pagination. Main scribe: Tomás Ó Hiceadha (unsigned; cf. G 388 etc.) 1845-9. Other scribes: (a) Graoid [sic] O Maonaidh (`Mr. G. Meany St. John's College Waterford', p. 308), pp. 42m-59, 81i-3, 290-97 (some lines by main scribe); (b) Peter O Connor, pp. 299-304, probably pp. 42m-7; (c) pp. 310-20, unidentified.

Bound in half-leather, both covers now loose, spin missing; `Pattruig O Dubslainne Ciolltsiotláin', p. 308; label bearing `Rev G. Meany' and `Séamus Ó Casaide 1920 [do cheannuigheas an leabhar so ó Mhuiris Ó Hiceadha sa Charraig Bheag 21.iii.1920]' inside front cover. Ó Casaide ms 70.

Page

[i]-[iv] Blank.

1 `Marbh-chaoine an Athar Seán O Maonadh. Sagart purráiste Chill-rosanta: Anna Ní Chadhala cct.' Mo chreach ghéar fein ┐ mo dheacair / an uair thángas fein araoir go ttí'd gheata. 12 stt. numbered. Pp. 6m-8 blank.

9 `Eachtra Ghiolla an Amaráin sunn. Donchadh Ruadh Macnamara cct.' Do riarfainn sgeól dom chomharsa air aonread. 38 stt. Followed (p. 15) by `Aisling Dhonchadha ionna thinneas .i. Aoibhil na Craige Léithe dá bhreith go Tír na nÓg.' Éistig feasta go naithriseochadh sgeul díbh. 44 stt.

22 `An tAthair Uilliam Inglis aig caoineadh a bhróg do goideadh uaidh.' Mo ghearán cruaidh le huaislibh Fodla. 16 stt.

24 `Toruigheacht na mbróg: Eadbhart do Nogla cct.' Cúis aoibhnis le hínnsin mo sgeolsa. 20 stt. `Fuineadh.'

27 `Lucht na poite. Seumus Inglis cct.' A bhráthair na fola, a Dhiarmoid. 34 qq. + 1 st.

32 `Gearóid O Maonaidh. Moladh an tobac.' Mór míorbhuilleach an tobac so. 9 qq.

33 `Leacht Inis Fáil.' A chionúir Theamhraig thréith na riogh. 116 qq. numbered. Followed (p. 42) by `A translation of the above'. Beg. Harp of the West! that long in lonely site. `Agus misi fein aig caoineadh chlana Gaodhal. Graoid [sic] O Maonaidh. Calaoisga [sic] Naomh', p. 59.

60 `Agallamh Pháttruig [agus] Oisín.' Padruig. A Oisín is fada do shuan. 197½ qq. `Feuch Seilg Shléibh Guillinn: Lá dá raibh Fionn na fflaith ┐c.'

76 `Caithréim Fhinn mhic Cúmhaill.' Seacht rí dheag, lánmheabhair liom. 30½ qq. Followed (p. 78) by fragment of Agallamh na Seanórach containing, amongst other matter, the story of Artúr mac Beinne Briot. Beg. Beir buaidh ┐ beannocht, a Oisín, ar Páttruig. Ends (p. 81) with quatrain beg. Gáinne, ainm Mhic Luidheach loinn.

81 The following quatrains / stanzas continued from p. 170 below and written here as prose. Caillfeadh ort má ghabhain an chaoi; Na sgaip do cuid a bhfladh; (p. 82) Na leath do bhrat acht mar feadfuir a chomhdach; An te nach truadh leis do cás; Na ceangail páirt ris an te bhios imearthach; Ma fheicean cach tu dul ar ccúll; An feadh bhiadh do láimh sínte ni bhiodh col leat; Ma théir ar ccúl gan tnúith le téarnamh; Baillig stor duit fein ma fheidir; Na tabhar do stór a ttaisge dod chlann; Na tabhar coman do mhnaoi tar lear ma luaghtar leat; (p. 83) I censured none let who will censure me; Ni cannim duine is ni thugaim mo shlan faoi aon; If you are poor be sure no freedom make. Remainder of page and p. 84 blank.

85 `Laoidh an bháis le Páttruig ┐ Ois[i]n.' P. A Oisín bhríon is fada air baois. 243 qq.

105 `Laoidh an Mná Móire.' Páttraig. A Oisín, is binn liom do bheul. 83* qq.

112 `Seilg Shléibhe Guilionn.' Lá dá raibh Fionn na fflaith. 52½ qq.

116 `Cearbhall O Dálaigh cct. don cCorp Naomhtha.' Adhraim thu, a Thaidhbhsi, ár ccrú, a Mhaighre an mhúir neamhdha. 3 + 2 stt.

117 `Cúirt an Mheodhanoidhche le Brian Mac Giolla Brigh.' Budh ghnáth me aig siubhal re ciúbhais an chuain. 1076 lines numbered (recte 1080 lines). Section headings: (p. 130) `Gearán ┐ casaoid an tseanduine tre mar go ttáinigh luigheseol a mhná ró luaith', (p. 143) `An bhean a labhairt an athuair, aig freagairt an tseanduine', (p. 152) `Aibhil na Carraige Léithe aig deunamh breitheamhnais'. `Foirchionn.' The date `Iadhnair 16.1849', p. 142.

158 `An Síoguidhe Rómhánach.' Inisim fios, ┐ ní fios bréige é. 184 lines + 1 st.

166 Inner margin (transversely) `Aisling nó órdughadh na caillighe mar ba mhian lé féin.' Iarraim a bheith óg arís. 2 qq. (2nd on p. 167, outer marg. transversely). `Nar ghaghaidh tu toradh air do ghuidhe, a chaillig chríon gan raith.'

170 `Comhairle na bárd-sgulóige dá mhac.' Mo chomhairle dhuit a mhic. 8 qq. `See page 100 [i.e. p. 81 above] for the rest of this.'

171 The following quatrains: Seachain teanga liom leat; Mairg aigá mbí meanmain mhir; Ní cuimseach coite gan tonn; Neamhthinn an galar é an grádh; Grádh mná dá ffaighim a bpéin; Do choingimh me m'feoil is m'fuil; Ní teirce uisge ioná fíon; Aig Pápa dá raibh san Róimh; Anamh ithtear muc gan deoch; Ní teóthadh an tuisge ioná an chneas; Thormsa do thiucfadh teud; Aithmighim nach capall an fiagh; Aithnighim an oidhche thar an lá; Ni hiondulta a loing gan lonn; (p. 172) Ní théid aon neach as ón mbás.

172 `Cailigheacht an Tobac.' Prose preface: `Aig seo a éifeacht, mar a dearfá, cáiligheacht de'n tobac o Iath Chriostóir: donn díreach duileógach, fírinneach foirm-theachtach sgaitheógach sgoith léimneach slán-chluasach a meudughadh meanma a luigheadughadh cathaighthe, ┐ díolann sé airgead tinteain gacha bliadhain gan amhrus'. A ghiolla Ud an phíopa, an fíor so nó an cóir seo? 58 lines.

174 `Do bhí tráth easba bí air fhuirionn loinge ionnas go ndearnadar comhairle a leath do mharbhadh chum na leatha oile do chothughadh, ┐ iad uile do chur a ffaine ┐ gach naomhadh fear do mharbhadh. Triochad fear a líon, 15 díobh geal ┐ 15 dubh. Do bhí immorra bean air bórd a bhí a ngrádh le fear geal ┐ d'iarr sí cead suighiughadh na ffear dfágbháil fúithe fein; ┐ aig seo mar do shuigh sí iad, ionnas nach tuitfeadh an crannchur air aonfhear geal.' Ceathrar dfearaibh fionna air ttúis. 3½ qq. followed by catchword an.

175 `An Sutach 'sa mháthair.' Do bhuail chughainn cúpla a ttúis na hoidhche. 186 lines + 2 stt. (`An tughdar').

182 `Laoidh sheanchais ┐ chaointe Érean: Seán O Connaill.' An uair smuainighim air shaoithibh Éreann. 508 lines.

201 `Aisling Bhaothlaig mic Criomhthainn mhic Feidhlim Ui Sheachnusa .i. air Shean Dall O Suiliobháin .i. brathair breun breun [sic] borb leathroisg d'Órd Sant Abhaistín do thréig creidiomh Chríst air mhéirdreachas ┐ a ainmhian féin.' Do theangamhaigh lá me lánlag traochta. 140 lines + 7 stt. (`An Ceangal'). `Fuineadh.'

208 `Eachtra Sheumuis Grae.' Eachtra Sheumuis Grae is é aig iarraidh leughain 'na sgoláire. 86 lines.

211 `Eugsamhlachta.' The following stanzas: Annsacht mná go bráth ná claoidheach do chiall; O Ovid mhilis o Virgil ná Cato fial, followed by `Is cosmhúil re gach duine a ghnodhtha'; (p. 212) Dá mbeith agam an ceann le'r mheabhraigh Homer stair; Is sanntach sáiteach ráidhteach maoidhteach iad; Abair na liodáin is cuir gáir salm' na ndiaigh; Is díomhaoin na síodaighesi oraibhsi, a mhná. Quatrains: Ní hionráidhte aifrionn gan fíon; Lán gaid de ghainimh trágh; Ní bheith air meisge is measa liom; Éist le teagasg dhaoine ghlic; Do bheir Dia saorthoil do gach neach.

213 `Abhráin ┐ dáin air anbhroid na hEaglaise.' Atá ruathar dá fhuagairt a mBreatain. 10 stt.

216 `air an adhbhar ccéadna.' Is mór thá gan chéill ┐ dallta 'g an saoghal. 7 stt.

219 `Admháil ┐ aithrighe an pheacaig.' Admhuim díbh gur peacach me féin. 8 stt.

221 A Athair gach comhacht is cruthaightheoir tu. 25 stt. `Amen.'

230 Mar shailm guidhimsi d'athchaingidhe chaoin. 6 stt. `Amen.'

232 Atá ciantuirse a ciapadh na cléire. 11 stt.

236 A AonMhic Dé chuaidh d'eug a mbárr an chrainn. 30 stt. `Amen.'

241 `Seán Clárach Mac Domhnaill air seacht lá na seachtmhuine.' A Dhia do chear[t]chruthaig flaithios is fonn uile. 7 stt.

242 `Sean Mac na Mara cct.' Feuch an duine ná tuigeann an lá tá roimhe. 20 stt.

245 `An fear céadna.' Trem' smuaintibh tráth chruinndhearcaim geur air ghníomharthaibh an tsaoghail seo gach ló. 18 stt.

250 `An fear céadna.' A Chríst dhil, a chaoinMhic gheanamhail na hÓigh. 3 stt. `Amen.'

251 Trem' aisling seal nuair smuainim air ghníomharthaibh an tsaoghail. 9 stt.

253 Is é bhris mo chroidhe a lár mo chlí is dfág me tláth gan lúith. 11 stt.

255 Trem' smaointe nuair dhearcaim air bheatha na naomh. 9 stt.

258 `An fear céadna.' Is é raobann mo chroidhe, trem' neullta nuair chím. 21 stt.

261 `An fear céadna.' Aig seo re leugh mo sgeul do freumh ghlain-Gaoidheal. 22 stt.

264 A Mhaighdin bheannuighthe tá ceannasach caoinglan glórmhar. 23 stt. `Fuineadh le deunmhas Sheáin Mhic Conmara, ┐ le Faoighle 1845.'

268 `Cuirt an Ghrinnsi Ormond. Faoighle 28, 1845. / Agallamh idir inghean ┐ a hathair, noch do thréig a chreidiomh do ghrádh bí ┐ dilghe Cúrte Chille Caise.' An inghean. Is cailín de shleachtaibh duairc me tá air fuathlan trem' Fáther. 10 stt.

271 `Sgáthán an Daill sunn.' Sgathán an daill chum faghairt do shéideadh. 13 stt. (p. 273) `An dara caibididil [sic].' An tráth cruthaigheadh na haingil a fflaithios na sgéimhe. 28 stt. (p. 277) `An treas caib.' Is iomdha bliadhain fada a ndathcod de chéadaibh. 46 stt. (p. 284) `Caib. 4.' Do bhí Ióseph, an Leanabh 'sa Bhanaltra naomhtha. 6 stt.

285 `Itinerarium na fairge o Cholum Cille a nonóir chreasa Mobhí.' Crios an chloig air mo chneas. 6 qq.

286 `Dánta diagha Thaidhg Ghaodhlach Ui Shúiliobháin / Duain Iosa.' A mhóirMhic chatharach chailce na soillse aoibhinn. Breaks off p. 288 with stanza 8 and catchword Is.

289 `Seán O Duibhir an Ghleanna.' Air m'eirghe dhom air maidin chuala an uaill dá casadh. 4 stt.

291 `An Chúilfhion.' Dá bfeicfeá-sa an chuilfhion ┐ í ag siúbhal air na bóithribh. 6 stt. numbered.

292 `Páistín Fionn.' Grádh le m'anam mo Pháistín Fionn. 5 stt. numbered.

293 `Caisiol Mumhan.' Posfainn tu gan ba gan puint 's gan mórán spreidh. 5 stt. numbered.

294 `An sagart seachranach.' Araoir air mo leabain 's me a machtnamh trem neulltaimh. 4 stt.

295 `Eamon a Chnoic.' Cia sin amuich 'na ffuil faobhar ar a ghuth. 4 stt. P. 298 blank.

299 `The following song was composed by a poor man in the parish of Four Mile Water on the sports & effects of the fair which was yearly held near him = & on his death bed it is said he gave this composition to the Rev Patk Walsh then C.C. to F[r] Ned Larkin PP. as a remuneration for giving him the last rites of the C Church / A Song: `Eanach Varna na Geeha.' Vi divarshun aorach air an eanach / morchuid air agus ingus. 16 stt. numbered. `The end. / Peter O'Connor Decr. 19th 1845.' Pp. 305-9 blank except the following two lines on p. 308 Mo mhallacht go brath air an gloine grane gann / is go measa na sin an laimh nar cur a leat[h] lan an[n].

310 Title-page: `Seanbhoin Gaoidhilge / Air oibliogaid na cloinne agus ughdar a mbeatha &c. / This is one, out of many excellent sermons, preached by the Revd. John Meany, now no more, who was formerly Parish Priest of Killrossenty, a retired mountainy district in the united Dioceses of Waterford and Lismore.' P. 311 Text headed `Air oibliogáid na cloínne agus ughdar a mbheatha, credidit ipse et ejus domus tota'. Beg. Leightéar 'san tsaoisgéul an úair tháinig ar dTíarná Chríost go tir Ghailíli go ndeacháidh oifigeach dár bháinm Regulus aig íarradh leighis. Breaks off p. 320m with nach é an sgánra e don atháir agas don mháthair ag dul a lathair an bhreithimh, an áit leighin an. Remainder of manuscript blank.